Di sản văn hóa thế giới Wat Phou

Wat Phou là di tích một quần thể đền thờ Khmer ở Nam Lào thuộc tỉnh Champasak, cách sông Mê Kông 6km, cách thủ đô Vientiane 670km về phía Nam. Được bao bọc bởi 4.000 hòn đảo lớn nhỏ trên sông Mekong mang tên Siphandone. Tại đây còn nhiều dấu tích văn minh cổ với các lâu đài bằng sa thạch, các chùa chiền thờ Phật giáo Nam tông. Người Lào ví sông Mekong qua khu vực này là một vùng biển giàu tiềm năng với 9 ngọn núi bao quanh phố cổ.

Quần thể này có một ngôi đền từ thế kỷ 5 nhưng các cấu trúc còn sót lại thì có niên đại từ thế kỷ 11 đến thế kỷ 13. Ngôi đền có kết cấu độc đáo dẫn đến một điện thờ, nơi có một linga tắm trong nước từ một dòng suối trên núi chảy xuống. Địa điểm này sau này trở thành một trung tâm thờ cúng của Thượng tọa bộ mà ngày nay vẫn còn lại.

Wat Phou nằm dưới chân của một núi thiêng gọi là Phou Kao (Núi Voi). Theo các nhà sử học, Wat Phou là đền thờ xưa nhất ở Lào, từng là trung tâm của đạo Hindu, thờ thần Shiva. Đến thế kỷ 13, Wat Phou trở thành đền thờ Phật và tồn tại cho đến ngày nay, trở thành một trong những nơi lưu giữ các giá trị về lịch sử và văn hóa Lào.

Theo truyền thuyết và lịch sử Lào đây là đền thờ Thần Badhecvara, được xây dựng từ thế kỷ thứ V và thứ VII. Nơi đây còn có thành Crethapura, kinh đô đầu tiên của vương quốc Chân Lạp. Đến khi Phật giáo trở thành Quốc giáo của đất nước Triệu Voi thì Wat Phou được trùng tu, biến đổi thành một ngôi chùa thờ Phật.

Ngày nay lễ Wat Phou là lễ hội Phật giáo của cả vùng Nam Lào, một trong những lễ hội lớn nhất ở Lào, được tổ chức liên tục trong 3 ngày vào dịp rằm tháng 3 âm lịch. Người dân khắp nước cũng như tỉnh láng giềng vùng đông bắc Thái Lan nô nức hành hương về đây. Có các hội đua thuyền, đua voi, chọi trâu, biểu diễn vũ nhạc và bắn pháo hoa. Các nghi lễ Phật giáo, Ấn Độ giáo và tín ngưỡng vật linh đồng thời được tổ chức trước Hồ Noòng Viêng (hồ nước của kinh thành)

Nhìn vào kiến trúc ngôi đền với những khối đá lớn, gọt đẽo, chạm khắc hoa văn, những tượng Phật, thần linh được lắp ghép lại để tạo thành một quần thể kiến trúc to lớn nhưng hài hòa, vững chãi trên triền núi cao... mới thấy người xưa đã đổ biết bao công sức, trí tuệ, của cải mới tạo dựng được một Wat Phou kỳ vĩ như thế này.

Mặc cho sự tàn phá nghiệt ngã của thời gian với khí hậu khắc nghiệt, Wat Phou hơn nghìn năm lịch sử vẫn là điểm đến hấp dẫn bởi vẻ đẹp kỳ vĩ của công trình kiến trúc độc đáo; vùng đất thiêng mang đầy yếu tố tâm linh gắn liền với khát vọng cuộc sống bình yên của con người.

Wat Phou đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới năm 2001.